TALAS SAVAŞI SEBEBLERİ

• SAVAŞIN ETKİLERİ

• TÜRKLERİN İSLAM'A GEÇİŞİNİ KOLAYLAŞTIRAN FAKTÖRLER

• TÜRKLERİN İSLAM'A KATKILARI

  ORTA ASYA'DA İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ KARAHANLILAR (AFRASYABOĞULLARI) (İLİG HANLAR) (840-1212)

• DOĞU KARAHANLILAR (1042-1211)

• BATI KARAHANLILAR (1042-1212)

  GAZNELİLER (YEMİNİLER) (963-1187)

TALAS SAVAŞI

TALAS SAVAŞI SEBEBLERİ

· II. Göktürk İmparatorluğu'nun çökmesinin ardından Çin Orta Asya'yı kontrol altına almak için adımlar atmıştır.

· Türkistan coğrafyasında ve İpek Yolu konusundaki artan Çin-Arap mücadelesi bu savaşın kaynağı olmuştur.

· TÜRKLERİN SAVAŞTAKİ ROLÜ Uygur ve Karluk gibi Türk boyları bu çatışmada Arapların yanında yer almış ve Çin ordusunun mağlup olmasında etkili olmuşlardır.

SAVAŞIN ETKİLERİ

· Türk-İslam Tarihi başlamıştır.

· Orta Asya Çin egemenliğinden kurtulmuştur.

· Türk-Müslüman ilişkileri gelişmiştir.

· İslamiyet'in Türkler arasında yayılması başlamıştır.

· Türkler Abbâsî Devleti'nin ordusunda ve idari kademelerinde görev yapmaya başlamışlardır.

· Kâğıt, matbaa, pusula ve barut gibi icatlar Abbâsîler aracılığıyla Orta Asya dışına yayılmıştır. (Kültürel tarih açısından önemi) Buhara, İslam'ın başkenti; Kaşgar ise parlayan İnci şehri ünvanını almıştır.

NOT: İslamiyet'i benimseyen ilk Türk boyu Karluklardır.

TÜRKLERİN İSLAM'A GEÇİŞİNİ KOLAYLAŞTIRAN FAKTÖRLER

· Kök inançları ile İslam dininin benzerlik göstermesi.

· İslamiyet'te bulunan ahlak anlayışının ve Türk ahlak anlayışının birbirine benzemesi.

· Her iki dinde de toplumsal sınıf ayrımının olmaması.

· İslamiyet'teki Cihad anlayışının Türklerdeki dünya hakimiyeti düşüncesiyle benzerlik göstermesi.

· Abbâsîlerin Türklere karşı hoşgörülü olmaları.

TÜRKLERİN İSLAM'A KATKILARI

· İslamiyet'in geniş alanlara yayılmasını sağlamışlardır. İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişler ve halifeliğin devamını sağlamışlardır.

· Abbâsîler, Türk komutanlar için Avasim adını verdikleri sınır şehirleri kurmuşlardır.

· Böylece İslam devletine olası saldırılar engellenmiştir.

· Türkler, Hindistan, Orta Asya, Anadolu, Balkanlar ve Avrupa'ya kadar İslamiyet'i yaymışlardır.

· Batıda Bizans ve Haçlılara, doğuda Moğollara karşı İslam dünyasını korumuşlardır.

· Bilim insanları, düşünürler ve sanatçılar yetiştirerek İslam Rönesansı'nın yaşanmasına katkıda bulunmuşlardır.

MEVALİ: Ermenilerin Arap olmayanlara uyguladığı Azatlı köle politikası.

AVASIM: Abbâsîlerin kurduğu ve daha çok Türklerin görevlendirildiği sınır şehri. SAMERRA: Abbâsîlerin Türk savaşçılar için özel olarak kurduğu Bağdat'ın kuzeyindeki ordu kampı şehri.

KARAHANLILAR

ORTA ASYA'DA İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ KARAHANLILAR (AFRASYABOĞULLARI) (İLİG HANLAR) (840-1212)

DİKKAT: İslamiyet'i kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılar olduğuna göre Orta Asya'da Türk kültüründen Türk-İslam kültürüne geçiş sürecinin başlaması da Karahanlılar ile olmuştur. Bu durumu tersine çevirirsek, Türk-İslam devletleri içinde özellikleri açısından en çok eski Türk devletlerine benzeyen yine Karahanlılar olur.

DİKKAT : Türk-İslam devletleri içinde nüfusunun tamamı Türklerden oluşan sadece Karahanlılar'dır. Bu özellikleri de yukarıda belirttiklerimizi güçlendirir.

· Orta Asya'da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir. Kurucusu Bilge Kül Kadir Han'dır.

· Batı Türkistan'da kurulmuştur. Balasagun, Kaşgar ve Semerkant'ı merkez alarak kurulmuşlardır.

· Saltuk Buğra Han döneminde İslamiyet resmi din haline gelmiş ve Saltuk Buğrahan ismini Abdülkerim olarak değiştirmiştir.

· Yönetici ve halkı Türk'tür. Resmi dilleri Türkçedir.

· Devletin en parlak dönemi Yusuf Kadir Han dönemidir.

· İlk düzenli posta teşkilatını oluşturdular. Ribat adını verdikleri kervansaraylar inşa ettiler.

· Uygur alfabesini kullandılar.

· İkili yönetim anlayışını sürdürmüşlerdir.

· İlk Türk-İslam edebi ve mimari eserleri ortaya koymuşlardır.

DİKKAT: Bu eserler; Divan-ı Lügati't-Türk, Kutadgu Bilig, Divan-ı Hikmet ve Atabetül Hakayık'tır.

· Tamgaç Buğra Han döneminde Semerkant Medresesi kurulmuştur.

· Dünya tarihinde ilk kez burslu öğrencilik sistemi başlatılmıştır.

· Bimarhane adını verdikleri hastaneler inşa ettiler. Türk-İslam sentezi oluşturulmuştur.

· Gaznelilerin baskıları ve hanedan içi kavgaların artması sonucu doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmışlardır.

DOĞU KARAHANLILAR (1042-1211)

· Merkezi Balasagun'dur. Liderleri ise Tamgaç Buğra Han'dır.

· 1211'de Karahitaylar yıkmıştır.

BATI KARAHANLILAR (1042-1212)

· Merkezi Semerkant ve Özkent'tir. Lideri Ahmet Arslan Handır.

· 1212 Harzemşahlar tarafından yıkmıştır.

GAZNELİLER

GAZNELİLER (YEMİNİLER) (963-1187)

· Kurucusu Alp Tigin'dir. Gazne şehrinde (Bugün Afganistan civarında) kurulmuştur.

· Devlet, ismini kurulduğu şehir olan Gazne'den almıştır.

· En önemli hükümdarı Gazneli Mahmut'tur.

· Gazneli Mahmut, Abbâsî halifesini Şii Büveyhoğulları'na karşı korumuş; Bunun sonucunda halifeden hükümdara Sultan unvanı, Hilat ve Menşur gelmiştir.

NOT: Böylece Gazneli Mahmut, sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdarı olmuştur.

· Gazneli Mahmut Dönemi'nde Selçuklu Türkleri (henüz devlet olamamışlardır.) giderek güçlenmiş; Bu durumdan rahatsız olan Gazneliler ve Karahanlılar, onlara karşı 1025 yılında Maveraünnehir ittifakını kurmuşlardır.

· İttifakın hemen ardından Sultan Mahmut, Selçuklu Türklerinin lideri Arslan Yabgu'yu öldürmüştür.

· Gazneli Mahmut, İslamiyet'i yaymak için Hindistan'a 17 sefer düzenlemiştir.

· Bu seferler sonucunda: İslamiyet Hindistan ve Güneydoğu Asya'ya yayılmıştır.

NOT: Günümüzde Pakistan, Endonezya, Malezya gibi ülkelerde İslam inancı böyle yayılmıştır.

· Bu bölgede sonradan ortaya çıkacak Türk-İslam Devletlerinin temeli atılmıştır. (Babür Devleti gibi) En önemli seferi Sumnat Seferi'dir.

· Bu sefer sırasında oradaki putları kırdığı için Put Kırıcı, Zamanın Yeganesi, lemin Aslanı unvanlarını almıştır.

· Gazneli Mahmut'un vefatından sonra başa oğlu Sultan Mesut geçmiştir.

· Gazneliler ve Selçuklular arasında 1040 Dandanakan Savaşı yapılmıştır. Bu savaşla Gazneli Devleti yıkılış sürecine girerken; Büyük Selçuklu Devleti kurulmuştur.

Diğer Dersler